İstanbul’un ilk Tiyatrolarından Naum Tiyatrosu

Naum Tiyatrosu, İstanbul Beyoğlu’nda bugün Çiçek Pasajı‘nın olduğu yerde bulunan 1844 -1870 yılları arasında kullanılan tiyatro salonudur.

Naum Tiyatrosu İstanbul’da kurulan ikinci tiyatro binasıdır (İlki, Venedikli Jüstinyen tarafından Galatasaray civarında inşa edilen Fransız tiyatrosu idi). Naum Tiyatrosu‘nun adı, işletmecisi Osmanlı tabiiyetinde bulunan Halepli bir Katolik olan Mihail Naum‘dan gelir. Tiyatro temsillerinin yanı sıra İtalyan Operası’nın önemli temsillerine ev sahipliği yapan Naum Tiyatrosu, Türk tiyatro tarihi ve Osmanlı Batılılaşması açısından büyük bir öneme sahiptir.

Mekan, Abdülmecid devrinde bir saray tiyatrosu gibi kullanılmış ve Tanzimat döneminin önemli tiyatro olaylarına sahne olmuştur.

İtalya Birleşik Krallığı‘nın 1. Kuruluş yıldönümü için Naum Tiyatrosu‘nda büyük bir yemekli gösteri düzenlenir. Opera temsilinin hemen arkasından masalar kurularak yemeğe geçilir. Sultan Aziz ve Kral Emaunelle şerefine kadehler kaldırılır.

Fransız gazetesi L’illustration, Naum Tiyatrosu’nda, İstanbul’da 3 yılını geçirmiş ve İtalya’nın kurulmasında büyük hizmetleri olan komutan Giuseppe Garibaldi onuruna düzenlenen bir geceye ait illüstrasyonu 19 Nisan 1862 tarihli sayısının kapak görseli olarak kullanmıştı.
(L’illustration: journal universel. v.39 1862 / HathiTrust Digital Library)

Öte yandan, İstanbul, Avrupadaki Monarşi karşıtı ayaklanmalar nedeniyle ülkelerinden kaçan bürokratlar, sanatçılar ve aydınlarla dolduğu için Naum Tiyatrosu bu Avrupalı kalabalığı bir araya getiren bir Balo Salonu olarak da hizmet verdi. Abdümecid‘in halkla beraber oyunu seyretme deneyimi yaşamak üzere 26 Mart 1851‘de geleceğin üç padişahı ile (V. Murad, II. Abdülhamid ve V. Mehmet) ile temsil saatinde ansızın Naum Tiyatrosu‘na gelmesi opera tarihinin önemli olaylarındandır.

1870 yılındaki Büyük Beyoğlu Yangınında yanarak yıkılan Naum Tiyatrosu‘nun arsası dönemin en zengin insanlarından biri olan Hristaki Zografos Efendi tarafından satın alınmıştır. Rum Cleanthy Zanno`nun mimarlığında yeni bir tip çarşı binası olarak “Cité de Péra” bugünkü adıyla “Çiçek Pasajı” yaptırılmıştır.

Avrupa Pasajı ile Meşrutiyet Caddesine bağlanan eski Tiyatro Sokağın adı, Naum Tiyatrosu‘nun anısına Sahne Sokak olarak değiştirilmiştir.